#10.000 fte door verzuim niet inzetbaar voor primair onderwijs
Het gemiddeld verzuim voor 2023 voor het primair onderwijs is volgens de cijfers van Vervangingsfonds/Participatiefonds* 7,2%. Dat wil zeggen dat 72 van elke duizend te werken dagen werden verzuimd wegens ziekte. In 2022 was dit cijfer 7,6%. Dit lijkt op het eerste gezicht een verbetering, maar is het niet vergeleken met het pre-corona cijfer. Er is in totaal 140.000 fte werkzaam in het primair onderwijs, wat betekent dat bij een verzuim van 7,2% 10.000 fte niet inzetbaar is.
Deel deze pagina:
#Terugblik op 2022 en corona
Corona heeft veel impact gehad en heeft de verzuimcijfers de afgelopen drie jaar steviger doen stijgen. 2022 was daarbij een uitzonderlijk jaar op het gebied van verzuim. De lockdownmaatregelen werden vanaf januari 2022 versoepeld en eind maart van dat jaar vervielen de laatste maatregelen. Verzuim in 2022 nam daardoor met meer dan 1 procentpunt toe ten opzichte van 2021.
Met de terugkeer van een seizoentrend zoals die er was vóór corona, met een toename van verzuim in najaar/winter en een afname in voorjaar/zomer, lijkt het verzuimcijfer weer te dalen. Op het eerste gezicht een positieve ontwikkeling, maar het verzuim is nog steeds hoger dan vóór corona in 2019.
#Verzuimcijfers PO voor 2023
Op basis van onze eigen cijfers* vanuit de sector zien we voor 2023 het volgende:
- Zoals al te lezen was, het gemiddelde verzuim voor 2023 (7,2%) is gedaald vergeleken met 2022 (7,6%), maar is nog altijd aanzienlijk hoger dan vóór corona in 2019 (6,3%).
Voor een school met 14 klassen betekent een verzuim van 7,2% dat er een heel jaar één klas zonder leerkracht zit. - De meldingsfrequentie in 2023 was gemiddeld 1,0 vergeleken met 1,3 in 2022, maar is nog altijd hoger dan in 2019 (0,9)
- Het nulverzuim in 2023 is gestegen vergeleken met 2022, van 33,8% naar 43,6%. Het aantal medewerkers dat niet heeft verzuimd ten opzichte van het totaal is dus toegenomen. Dit lijkt een positieve verandering, maar ook dit cijfer is niet 'verbeterd' ten opzichte van 2019. Toen was het nulverzuim 50,2%.
- De gemiddelde verzuimduur voor 2023 laat een iets andere ontwikkeling zien. Deze is namelijk gestegen vergeleken met 2022: van 11,9 naar 13,9 werkdagen. Het is wel iets korter als in de periode voor corona. In 2019 was het 14,5 werkdagen.
- Zoomen we in op het gemiddelde verzuim van 2023 en kijken we naar de verdeling van verzuim op basis van duur (kort, middellang en lang**) dan zien we het volgende: nog geen 1 op de 10 meldingen betrof langdurend verzuim, maar dit kleine deel van alle ziekmeldingen was verantwoordelijk voor driekwart van de verzuimdagen.
#Verzuim door psychische klachten neemt toe
Mensen meldden zich in 2023 minder vaak ziek dan in 2022. Tegelijkertijd is te zien dat mensen die ziek zijn gemiddeld langer verzuimen, zeker als het gaat om psychische klachten. Deze trend zet zich door in 2024. Om een idee te geven van de omvang: in 2023 waren er in Nederland 2,9 miljoen verzuimdagen met psychische klachten volgens Arbo Unie (de grootste arbodienst van het land).
Vooral in sectoren waar al een groot tekort aan personeel is, spelen psychische klachten een grote rol bij ziekteverzuim. In het onderwijs, de zorg en zakelijke dienstverlening is dit in 40% van ziekmeldingen het geval. Mensen werken hard maar hebben vaak ook privé steeds meer op hun bord. Het behouden van een gezonde werk-privébalans wordt een toenemende uitdaging.***
#Tijd voor actie
Verzuim wordt vaak opgevangen door collega's. Duurt verzuim langer dan moet vervanging worden geregeld. Dit alles kost tijd, energie en verhoogt de werkdruk en beïnvloedt op termijn het werkplezier. Voor een sector als het primair onderwijs, die al kampt met grote personeelstekorten is dit een belangrijk aandachtspunt.
Tijd dus voor schoolorganisaties om een onderwerp als verzuim (terug) op de agenda te zetten en te kijken waar de kansen liggen. En die zijn er want een groot deel van het verzuim heeft een niet-medische oorzaak. Dat maakt dit verzuim beïnvloedbaar. Hier kunnen we met elkaar iets aan doen.
#Leidinggevenden spelen een belangrijke rol bij verzuimreductie
Leidinggevenden spelen een cruciale rol in verzuim en het voorkomen ervan, maar hebben vaak weinig ervaring in dit gebied. Het is belangrijk om hen structureel te begeleiden en te leren effectieve, transparante gesprekken te voeren met werknemers over verzuim. Zo betrek je het hele team bij het verzuimbeleid want iedereen speelt een rol bij verzuimreductie. Het creëren van een veilige sfeer voor open gesprekken tussen leidinggevenden, werknemers en het team als geheel is daarom essentieel.
#Breng verzuim duurzaam omlaag met Verzuimreductiebegeleiding
Er kunnen allerlei redenen en oorzaken zijn waarom verzuim in een organisatie (bovengemiddeld) hoog is. Dit betekent dat er meestal aan meerdere knoppen gedraaid kan worden om het te verminderen, maar waar begin je en wat heeft prioriteit? VfPf biedt schoolbesturen hierbij ondersteuning met Verzuimreductiebegeleiding. Samen met uw eigen VfPf-adviseur gaat u doelgericht aan de slag met een gestructureerde en kort-cyclische aanpak waar een grondige analyse aan vooraf gaat. Op ‘Hoe dring ik het ziekteverzuim terug?’ leest u alles over deze dienstverlening.
#Sparren over verzuim binnen uw schoolorganisatie?
Onze adviseurs komen graag langs om samen met u mee te denken over het verlagen van verzuim.
#*/**/***
* Voor berekening van de verzuimpercentages wordt de ‘Standaard voor verzuimregistratie’ gevolgd. VfPf beschikt niet over het percentage dat iemand ziek is. Bij ziekte wordt uitgegaan van 100% arbeidsongeschiktheid. Hierdoor kunnen onze cijfers afwijken van DUO of CBS (zij beschikken wel over deze gegevens).
** Kort verzuim: maximaal 2 weken, middellang: 2 tot 6 weken, lang: 6 weken en langer.
*** Bronnen: ArboNed/HumanCapitalCare en ArboUnie
