#Verzuimaanpak bij BOOR werpt vruchten af
Bijna 80 scholen vallen onder de hoede van BOOR, het openbaar onderwijs in Rotterdam. Iedere school heeft zijn eigen identiteit, sfeer, profiel en onderwijsconcept. Het verzuimcijfer van de meeste scholen was in 2014 fors hoger dan het landelijk gemiddelde in het primair onderwijs. BOOR en het Vervangingsfonds sloten daarom een convenant om samen het ziekteverzuim terug te dringen en zich in te zetten voor een actief gezondheidsbeleid. Dat werpt nu zijn vruchten af.
Deel deze pagina:
#Professionaliseringsslag
‘We maakten ons grote zorgen over de omvang van ons ziekteverzuim’, begint Huub van Blijswijk, voorzitter van het college van bestuur van BOOR. ‘Naast kortdurend verzuim, hadden we ook een aanzienlijke groep leerkrachten die om onduidelijke redenen niet aan het arbeidsproces deelnamen. Dat wilden we doorbreken. We klopten daarom voor hulp bij het Vervangingsfonds aan.’
‘We waren bij het Vervangingsfonds juist op een punt gekomen om onze dienstverlening naar een hoger niveau te tillen door onder andere meer maatwerk, strikte regie en duidelijke afspraken vooraf over ieders verantwoordelijkheid in de verbetertrajecten’, vult Denis Vijgen, directeur van het Vervangingsfonds, aan. ‘Het is er is ons alles aan gelegen om schoolbesturen te ondersteunen bij het professionaliseren van het verzuim- en vervangingsbeleid en het daaraan gerelateerde personeelsbeleid. De borging van deze professionaliseringsslag is essentieel. Dat is onlosmakelijk verbonden aan een adequate invulling van de eigen verantwoordelijkheid van schoolbesturen. De vraag vanuit BOOR, overigens een eigen risicodrager, kwam precies op het goede moment. We zagen het als grote uitdaging om samen op te trekken.’
Huub van Blijswijk: ‘Rotterdam is dit jaar Onderwijsstad van Nederland. Het motto ‘Bouwen aan de Toekomst’ staat daarbij centraal. Wat mij betreft een motto dat kan worden doorgetrokken naar het Gezondheidsbeleid bij BOOR. Door onze mensen gezond te houden, kunnen hun professionele kwaliteiten opbloeien. Deze komen dan geheel ten goede aan de kwaliteit van het onderwijs en bouwen als zodanig mee aan de toekomst. Met de laatste ontwikkelingen op onze scholen zie ik dat heel positief tegemoet.’
#Samenwerking
De samenwerking tussen BOOR en het Vervangingsfonds is tot medio 2017 in een convenant vastgelegd. Binnen de projectorganisatie participeren op alle niveaus vertegenwoordigers van beide partners. Zo is er op regelmatige basis overleg tussen bestuurder Huub van Blijswijk en directeur Denis Vijgen, hebben Dick de Klepper en Anita van de Bunt de projectleiding in handen en is er in de uitvoering nauw contact tussen directeuren en adviseurs Ellen Schaap en Karin Monteban.
#Andere koers
‘Na een jaar hebben onze werkgroep Gezondheidsbeleid en het Vervangingsfonds het gezamenlijke project geëvalueerd, vertelt Dick de Klepper, projectfacilitator bij BOOR. Er was zeker al vooruitgang geboekt, maar niet voor alle scholen ging de aanpak op. Voor sommige scholen was de aanpak te intensief. Tegelijkertijd konden we aan de scholen, die meer ondersteuning nodig hadden, minder aandacht schenken. We besloten de opzet aan te passen. Door de focus op drie scholengroepen, Alexander, IJsselmonde en SO/(V)SO te leggen, konden we gerichter te werk gaan. De scholen van deze drie scholengroepen, dat zijn er zo’n 25, waren vervolgens verplicht om aan het project mee te doen.’
#Ruime daling
Een van de scholengroepen van de gerichte aanpak betreft het speciaal onderwijs SO/VSO. Acht scholen van BOOR bieden dit speciaal onderwijs in Rotterdam aan. Bovenschools directeur is Orselien Kammeron. ‘Ik kon niet accepteren dat het verzuimcijfer bij mijn scholengroep zo hoog was. Natuurlijk is lesgeven aan deze bijzondere groep kinderen een behoorlijke opgave. Maar er zijn ook leerkrachten die in moeilijke wijken voor een klas met wel 30 kinderen staan. Dat is ook zwaar. Waarom was het op ‘mijn’ scholen dan zo hoog? Dat er door de gewijzigde koers onder andere een focus op SO/VSO kwam te liggen, zag ik als grote kans. Ik wilde wel heel graag weten hoe het zo kon zijn dat sommige leerkrachten maanden thuis zaten, zonder dat de leidinggevende eigenlijk precies wist wat de reden was. Er was een wereld te winnen. Ik wilde bewijzen dat ook in het SO het ziekteverzuim naar beneden kan. Mijn uitgangspunt was ‘Wat je aandacht geeft, groeit’. In dit geval ‘daalt’ lacht ze. ‘Positieve aandacht voor de leidinggevenden, maar ook voor de leerkrachten, dat was de kern.’
Een goede aanpak volgens de adviseurs van het Vervangingsfonds. Ellen Schaap: ‘Orselien Kammeron speelt een verbindende rol in het hele traject. Ze heeft het maandelijks directeurenoverleg over verzuim meteen ingevoerd. In het overleg wees zij de directeuren op het feit dat je verzuim aan kunt pakken als je binnen je eigen visie de belemmerende overtuigingen ombuigt naar helpende overtuigingen. Wat is er nu echt met je medewerker aan de hand. Hoe kun jij helpen? Toen die visie gemeengoed werd, bemerkten we een zichtbare ommekeer.’
‘Het is ongelooflijk wat het Vervangingsfonds in dit proces heeft betekend’, complimenteert de bovenschoolse directeur. ‘Van grote waarde waren de interventies van Ellen Schaap en Karin Monteban bij het directeurenoverleg. Zowel inhoudelijk gezien, als over de wijze hoe we in het overleg opereerden. Zo wezen zij ons erop dat niemand zich voor het verzuim verantwoordelijk voelde. Dat heeft ons echt de ogen geopend.’
‘Wat dat betreft hebben we de schooldirecteuren echt een spiegel voor gehouden’, vertelt Karin Monteban. ‘Zonder wrijving, geen glans. Het is niet altijd makkelijk om je medewerker op iets aan te spreken. Maar als je niets doet, verandert er ook niets. We zijn daarin best dwingend geweest. Er zaten tenslotte mensen te lang ziek thuis en dat kan niet. We lieten zien dat je moet inzetten op de mogelijkheden en niet op de beperkingen. Een medewerker meldt zich niet ziek, maar af. Dat is echt wat anders. De leidinggevende en medewerker bekijken dan samen wat de mogelijkheden zijn. Heeft iemand een gebroken been, dan kan er nog heel goed worden lesgegeven. Dit vergt wat organisatie, maar het kán wel.’
#Masterclass
Karin Monteban: ‘De leidinggevenden van de scholen hebben een intensief trainingstraject gevolgd. Zo namen zij onder andere deel aan een aantal masterclasses. In het eerste jaar lag het accent op wet- en regelgeving rond verzuim, dit jaar zijn de trainingen gericht op preventie met thema’s als stresssignalering, chronische zieken en werkhervattingsplan. Ook geven we veel aandacht aan gesprekstechnieken. Hoe ga je op een adequate manier een verzuimgesprek aan, zonder dat de relatie onder druk komt te staan? Hoe zorg je ervoor dat je medewerker niet in de slacht-offerrol gaat zitten, maar hij of zij zélf de oplossing voor het verzuim aandraagt? En bij alles gaat het om de juiste toon. Zorg dat je uit het oordeel blijft. Inventariseer welke oorzaken ten grondslag liggen aan het verzuim. Dit vraagt om een bepaalde gesprekstechniek en dat komt in de masterclass aan de orde.’
#Operatie
Orselien Kammeron: ‘Daarnaast hebben we vele gesprekken met de bedrijfsarts gevoerd, waarbij we de casus van medewerkers met een verzuim van vier weken of langer, hebben doorgenomen. De personeelsconsulent heeft dit vervolgens allemaal in kaart gebracht, zodat we een goed overzicht hadden. Het is een enorme operatie geweest, maar het heeft echt heel veel opgeleverd. Voor acht personen hadden we direct een oplossing gevonden. Dat gaf een enorme boost. Het is niet altijd makkelijk en soms moet je beslissingen dúrven nemen. Als je je ervan bewust bent, dat achter alles een verhaal zit, dan kun je daar met goede gesprekken achter komen en mee aan de slag gaan.
Inmiddels is ons ziekteverzuim met ruim 2% gedaald. We zijn er nog niet, maar de ingeslagen weg is goed en die gaan we ook zeker verder vervolgen.’
#Maatwerk
Orselien Kammeron besluit: ‘Als ik een tip zou mogen geven aan scholen die het verzuim willen terugdringen: ‘Ga op zoek naar maatwerkoplossingen. Wat werkt er voor jouw school. Wat werkt voor jouw mensen en wat niet. Wij hebben samen met het Vervangingsfonds een manier gevonden om het verzuim terug te dringen door in gesprek te gaan met onze mensen. Onze mensen weten nu dat er naar hen geluisterd wordt, dat zij ertoe doen. Dat is waar het vaak allemaal om draait.’
#Over ziekteverzuim in het PO
Meer lezen over ziekteverzuim naar aanleiding van dit artikel? Kom alles te weten over verzuim in het onderwijs, van praktische informatie als cijfers en uitleg tot inspirerende praktijkverhalen en handige downloads.
