#Schaap met drie poten
Het was een inzicht dat me zelf verbaasde. En ik sprak het – een jaar of drie geleden, als kersvers herintreder in het onderwijs – ook hardop uit tegen mijn ‘duojuf’ die me begeleidde: ‘Wat moet je eigenlijk veel kunnen in het onderwijs!’
Deel deze pagina:
#Honderdenvier ballen in de lucht
Dat lijkt misschien een rare uitspraak. Zeker omdat ik gediplomeerd leerkracht ben en als twintiger al tien jaar lang voor de klas stond. En destijds donders goed wist – of dacht te weten – hoe je helemaal zelfstandig een groep moet draaien, met wat daarbij komt kijken.
Maar nu, na een lange afwezigheid uit het onderwijs, viel het me gewoon op dat er van een leerkracht veel verschillende rollen en kwaliteiten worden gevraagd. Het trof me waarschijnlijk ook omdat ik inmiddels vergelijkingsmateriaal had. In mijn andere baan als journalist hoef je – oneerbiedig gezegd – maar twee kunstjes te beheersen: interviewen en een stukkie tikken. Maar dan het onderwijs. Voor de klas had ik het gevoel dat ik honderdenvier ballen in de lucht moest houden. Een niet-complete greep: leerlingen enthousiasmeren, de leerstof voor al die verschillende vakken zelf beheersen/ goede lesvoorbereidingen maken, goed- en slechtnieuwsgesprekken met kinderen en hun ouders voeren, je door vaak gebruiksonvriendelijke administratiesystemen worstelen, als pleinwacht proberen ruzies voor te zijn of te sussen, maatschappelijk werker zijn als het in het gezin niet lekker loopt. En er wacht áltijd een stapel nakijkwerk. Wat ik als semichaoot ook best ingewikkeld vond: het klassenmanagement, je aan tijden en doelen houden. En al die materialen en programma’s die je vooraf klaar moet hebben liggen, inclusief verdieping voor de slimmeriken en extra werk voor de kinderen met een iets minder groot begrijpertje.
De ideale leerkracht is dus een schaap met vijf poten. Als herontdekkend leerkracht had ik al gauw in de peiling dat ik niet voldeed aan dat ideaalbeeld. Ik was hooguit een – goedwillend, dat wel – schaap met drie poten. Ik hinkte, struikelde en worstelde, maar ik kwam wél vooruit. Ik had ongelofelijk veel lol in het lesgeven, maar m’n lessen liepen soms hopeloos uit. Ik stond te tobben met het digibord en als ik met de kinderen iets moest knutselen, hielp het bepaald niet dat ik zelf twee linkerhanden heb.
Langzamerhand ontdekte ik dat ik niet de enige was. Dat was een geruststelling. Veel leerkrachten hebben veel kunstjes in huis, maar overal goed in zijn? Onmogelijk. In een artikel over opleidingen las ik over de bizar hoge uitval onder jonge studenten met onderwijsambities. Belangrijke reden: studenten vonden dat ze álles moesten weten over en kunnen voor leerlingen van 4 tot en met 12 jaar. Daar konden ze niet aan voldoen en dus haakten ze gedesillusioneerd af. Dat zou tot nadenken moeten stemmen.
Wordt het niet tijd voor een nieuwe arbeidsmarktcampagne? Waarom kijken we niet iets anders naar al die rollen? Waarom gaan we niet meer specialiseren naar talent? Is het raar om de nadruk te leggen op de belangrijkste vaardigheden?
#Gezocht: schaap met drie poten!
Poot één: je moet het leuk vinden om met kinderen te werken.
Poot twee: je doet je stinkende best om je kennis en vaardigheden op te krikken, om beter te worden in je vak.
Poot drie: je wordt begeleid door een ervaren leerkracht/directeur – die (hoera!) ook niet overal goed in is.
Met die drie poten hink je je in het begin een weg door je klas. En langzamerhand ontdek je dat je eigenlijk maar twee benen nodig hebt om rond te huppelen in die boeiende onderwijswereld.
Leo van Marrewijk (1965) was in de jaren 80 en 90 ruim tien jaar leerkracht. Na een carrière in de journalistiek keerde hij in augustus 2020 parttime terug voor de klas; hij werkt nu als coördinator en docent voor een Kopklas. Als ‘midlifemeester’ schrijft hij over zijn onderwijsavonturen.
