#Omdenken naar werkplezier
Een spetterende ‘Grote Omdenkshow’, een werkplezierinspiratiewand, lezingen, studiedagen, support van de bestuurder… Met het project ‘Trots & Co, werkplezier zit in jou’ trachtte Stichting Keender een jaar lang de ervaren werkdruk van medewerkers te kenteren naar werkplezier. Immers: gedragsverandering begint bij jezelf.
Deel deze pagina:
#Project Trots & Co, werkplezier zit in jou
“Veel medewerkers ervoeren werkdruk”, vertelt Robert Everink, directeur van basisschool De Kameleon in Haaksbergen. “In ons strategisch beleidsplan hadden we al opgenomen om daar aandacht aan te besteden. De Tenderregeling Werkplezier van het Vervangingsfonds kwam daarom als geroepen.”
Met een bijdrage uit de Tenderregeling startte Keender nieuwjaar 2015 het project ‘Trots & Co, werkplezier zit in jou’. Trots & Co staat voor ‘talent’, ‘resultaat’, ‘ontwikkeling’, ‘toekomst’, ‘samenwerken’, ‘creatief’ en ‘ondernemend’. Het project richtte zich op gedragsverandering van het individu. “Het is onze overtuiging dat alleen de medewerker zelf grotendeels zijn werkplezier kan vergroten.”
#Grote Omdenkshow
Met de Grote Omdenkshow gaf Keender tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst in 2015 de aftrap voor het project. Deze ludieke nieuwjaarsbinnenkomer moest meteen de essentie van het traject neerzetten. Dat is gelukt, stellen Everink en Joyce Hulsman, P&O-adviseur. “Twee acteurs namen ons een uur lang mee in ‘omdenken’ het gedachtengoed van Bertold Gunther”, vertelt Hulsman. “Geweldig leuk en lachwekkend. Ze zwengelden zelfinzicht, zelfsturing en eigen verantwoordelijkheid op onorthodoxe wijze aan en leerden ons spelenderwijs om-te-denken, anders te kijken, primaire negatieve reacties om te buigen naar iets positiefs. Door de Grote Omdenkshow raakten medewerkers snel in een flow en ze praatten er nog lang over na.” Everink: “Op mijn school zijn we daarna meteen op een andere manier naar werk gaan kijken. We zijn leuke dingen van de kinderen met elkaar gaan delen om niet langer te focussen op minder plezierig gedrag. Goede dingen delen geeft energie.”
#Continue aandacht
De nieuwjaarsklapper was slechts het begin. Voor het overige stond 2015 geheel in het teken van omdenken naar werkplezier. “Het gaat om gedragsverandering, dus is bewustwording van belang. Die vindt plaats door continu aandacht te besteden aan het thema”, stelt Everink. De variatie aan activiteiten was groot dat jaar. Medewerkers kregen onder andere een reader met inspirerende artikelen over werkplezier en persoonlijke ontwikkeling. Verspreid over het jaar gaven korifeeën met uiteenlopende achtergronden inspirerende lezingen over werkdruk en werkplezierervaringen binnen hun werkveld. Op het programma stonden lezingen van onder andere Cees Kouwenhoven (Arbeidsvreugde), Jan Jutten (Natuurlijk leren), Rico Schuiers (ProTask), Truus van Putten (Human Dynamics) en enkele regionale sprekers. Per school bezocht een aantal mensen een lezing met de opdracht de inhoud naderhand in het teamoverleg met collega’s te delen en erover in gesprek te gaan.
#Studiedagen
Voor hun eigen team organiseerden de afzonderlijke scholen studiedagen onder leiding van bureau School in Balans. “Centraal stond het bewustzijn omtrent de eigen energiegevers en –vreters”, vertelt Hulsman. “Opmerkelijk bij een inventarisatie was dat de meeste mensen van veel dingen energie krijgen, maar dat de energievreters centraal staan. Omdenken kan daarin verandering brengen. Aan de orde kwam ook hoe medewerkers processen binnen de school met elkaar zo kunnen aanvliegen dat ze geen stress ervaren, maar heel snel succes bereiken. Bijvoorbeeld door in teamvergaderingen op een bepaalde manier in te steken en vervolgens snel tot de kern van de zaak te komen.”
#Werkplezierinspiratiewand
Groot succes was de werkplezierinspiratiewand in de personeelskamer op elke school waarop medewerkers spreuken, inspirerende artikelen, prenten, cartoons etcetera konden prikken. “De knipsels riepen elke dag reacties op, waardoor het thema werkplezier voortdurend aandacht kreeg”, vertelt Everink. Ook de bestuurder kreeg een cruciale rol in het project. Op alle scholen sprak hij met het team over werkplezier. “Goed als een bestuurder laat zien dat hij belangrijk vindt waar we mee bezig zijn.” Aandacht voor het thema was er ook binnen de Keenderacademie, het interne scholingsaanbod. En in het directeurenberaad inspireerden collega’s elkaar en debatteerden over het thema en hoe het te borgen. Zo ludiek als het project begon, even zo speels en hilarisch is ‘Trots & Co, werkplezier zit in jou’ afgesloten tijdens de nieuwjaarsreceptie van 2016. De negentien teams presenteerden daar gezamenlijk een lied waarvan elke team een eigen couplet gecomponeerd had.
#Effect
In 2015 zijn vele zeilen bijgezet om een gedragsverandering tot stand te brengen. Hoe hangt de vlag er vandaag bij? Everink: “We zien dat gedrag verandert op het moment dat je veel aandacht besteedt aan het thema. Bij minder aandacht kost het moeite om het thema levend te houden. Ook nu er in de media veel aandacht is voor werkdruk in het onderwijs, zien we dat een aantal leerkrachten het lastig vindt de positieve vibe vol te houden. Ze kijken naar de politiek, terwijl onze focus nu juist lag bij ‘wat doe je zelf’. Het project heeft zeker bij een aantal medewerkers effect gehad. Ze voelden de noodzaak dat er wat moest veranderen en hebben de handschoen opgepakt. Het is een utopie dat je honderd procent van de medewerkers bereikt. Bovendien vond een aantal medewerkers het niet nodig. Ze hebben plezier in hun werk en ervaren geen werkdruk.”
#Hobbels
Een aantal elementen van ervaren werkdruk is niet weg te nemen door het werkplezier te vergroten, weten de woordvoerders. “Hoe groter de groep, hoe groter het aantal zorgleerlingen, hoe groter de administratieve last en daarmee de werkdruk. Die feiten kun je niet wegnemen en kunnen de mate van werkplezier beïnvloeden”, zegt Hulsman. “En”, vult Everink aan, “in het onderwijs hebben we te maken met allemaal ervaringsdeskundigen. Dat is lastig. Ouders hebben verwachtingen en hun mondigheid neemt toe. Daar hebben we geen invloed op. Als de samenleving ingewikkelder wordt, heeft dat direct zijn weerslag op de basisschool.”
#Warm houden
Continue aandacht voor werkplezier is dus noodzaak. “Het is een weg van lange adem”, concludeert Everink. “Het is aan de schooldirecteur om te kijken hoe hij ‘werkplezier’ binnen zijn school levend houdt. Sommige scholen hebben extra studiedagen ingekocht om het thema te borgen en verder uit te diepen. Ik doe het door zelf het voorbeeld te geven in de manier waarop ik dingen benader. Ik heb het hartstikke druk, maar heb het ontzettend naar mijn zin in dit prachtige vak. Dat zend ik continu uit. Ik geef mijn medewerkers feedback en spiegel waar nodig, doe leuke dingen met het team en stimuleer medewerkers om talent te ontwikkelen. Onder andere de Keenderacademie biedt praktische trainingen en inspirerende lezingen.” Warm houden dus, elke school op eigen wijze? “We zijn in gesprek over een vervolg”, meldt Hulsman. “Als we achterover gaan leunen, kunnen we straks weer opnieuw beginnen.” Everink: “Wat je aandacht geeft, groeit.”
#Tips
Aan scholen die willen investeren in werkplezier, adviseren Everink en Hulsman beslist een werkplezierinspiratiewand in de personeelskamer te creëren. En voor lezingen mensen van buiten het onderwijs aan te trekken om het blikveld van medewerkers te vergroten en nieuwe inzichten te verwerven.
#Stichting Keender
Stichting Keender verzorgt katholiek en openbaar primair onderwijs in een leeromgeving waarbinnen kinderen en leerkrachten vorm kunnen geven aan hun eigen leren en ontwikkeling. De scholen staan in de gemeenten Berkelland (4), Haaksbergen (12) en Hof van Twente (3). Het aantal leerlingen op de verschillende scholen varieert van 80 tot ruim 400 leerlingen. Keender telt circa 300 medewerkers en ruim 3000 leerlingen. Zie ook www.keender.nl.
#Tenderregeling Werkplezier
De Tenderregeling Werkplezier is een ‘anders dan anders’ subsidieregeling voor het primair onderwijs. Met deze regeling daagde het Vervangingsfonds werkgevers en werknemers in het primair onderwijs uit om vernieuwende projecten te ontwikkelen die zich richten op het verminderen van werkdruk en verhogen van werkplezier. Het Vervangingsfonds is ervan overtuigd dat de kracht en inspiratie om goede ideeën te ontwikkelen volop aanwezig zijn bij de besturen en scholen zelf. Daarom nodigde het fonds hen uit om eens met een andere bril naar werkdruk te kijken en een positieve, innovatieve aanpak te ontwikkelen. De beste ideeën beloonde het Vervangingsfonds met een subsidiebedrag. De beste praktijkvoorbeelden worden gepubliceerd ter inspiratie van het totale primair onderwijs.
