#De arbeidsmarktpositie van oudere leerkrachten in het PO

#Enkele belangrijke bevindingen uit het onderzoek

• In alle drie de onderzochte sectoren ontbreekt formeel ouderenbeleid veelal. Er is op scholen over het algemeen wel beleid gericht op de duurzame inzetbaarheid van al het personeel.
• Niet iedereen is in staat om tot op hoge leeftijd te blijven werken. Twee derde van de oudere leraren/docenten acht zichzelf in staat om het huidige werk in elk geval tot 65 jaar voort te zetten. In andere sectoren ligt dat aandeel met 71 procent hoger. Dit verschil hangt samen met de hogere werkdruk in het onderwijs en het grotere aandeel werkenden met burn-outklachten.
• Veel ouderen zijn actief bezig met (de beslissing over) hun pensionering en vertonen ‘voorsorteergedrag’. Leidinggevenden zien deze beslissing vaak als een privébeslissing. Toch kunnen leidinggevenden wel een belangrijke rol spelen in het uittreedproces van ouderen.
• De uitstroom onder oudere leraren/docenten verschilt sterk tussen scholen. Het is aannemelijk dat het gevoerde ouderenbeleid hier een rol in speelt.
• Uit een scenarioanalyse blijkt dat, als scholen inzetten op het behoud van ouderen (overeenkomstig met scholen met het minste verloop), dit ook op macroniveau een aanzienlijk effect heeft op de uitstroom. In het primair onderwijs gaat het in 2025 om circa 1.700 fte en in het voortgezet onderwijs om circa 600 fte. Dit komt neer op respectievelijk 2,3 en 1,1 procent van de werkgelegenheid.
• De belangrijkste determinant om langer door te werken, is de mentale gezondheid van oudere leraren/docenten. Naast de gezondheid zijn ook de aanstellingsomvang en de werktevredenheid van invloed op het gewenste uittredemoment. Parttimers zijn minder genegen om tot hun 66e te blijven werken dan fulltimers.
• Het is belangrijk om te investeren in gezondheid, professionaliteit van leidinggevenden (niet alleen wat vakinhoudelijke kennis betreft) en HRM beleid bij schoolbesturen.
• Actief verzuimbeleid leidt tot minder verzuim in organisaties. Ook heeft dergelijk beleid een positief effect op de arbeidstevredenheid in het daaropvolgende jaar en verminderd het een permissieve verzuimcultuur, waarin werkenden zich ‘gemakkelijk’ ziekmelden. Een hoge arbeidstevredenheid leidt omgekeerd ook tot minder verzuim.
• Er zijn aanwijzingen dat stimuleringsmaatregelen gericht op scholing en mobiliteit (bijvoorbeeld binnen het eigen schoolbestuur of de regio) een positief effect hebben op de employability en vitaliteit van ouderen. Ontziemaatregelen lijken juist een eerste stap te zijn richting pensionering, en dagen werknemers onvoldoende uit zich te blijven ontwikkelen. Bovendien sluit ontziebeleid aan bij stereotypen over oudere werknemers, wat bevestigend kan werken.